Terapia manualna to w skrócie leczenie, za pomocą odpowiednich technik/chwytów, wynikają wprost z diagnostyki wykonanej przez wykwalifikowanego specjalistę. Są nakierowane na wykrycie zaburzeń w obrębie stawów, więzadeł, mięśni oraz wzorców postawy, wzorców ruchowych i oddechowych.

Wykorzystuję się ją w różnych zaburzeniach związanych z aparatem ruchu, może również dotyczyć innych układów.

Historia terapii manualnej

Naukowe podejście do terapii manualnej zapoczątkowano w XIX wieku, kiedy to angielscy lekarze zaczęli za pomocą technik manualnych podejmować próby usprawniania chorych z dysfunkcjami narządu ruchu. Terapia skupiała się głownie na problemach z kręgosłupem. W drugiej połowie XX w. nastąpił znaczący rozwój stosowania medycyny manualnej, określono zasady postępowania leczniczego, harmonogram badania pacjenta przerowadzono liczne badania a także utworzono programy kształcenia terapeutów manualnych (znaczący wkład w tym zakresie mieli m.in. K. Lewit, W. Janda., G. Maitland., F. M. Kaltenborn, B. R. Mulligan, J. Cyriax, a w Polsce Zb. Arkuszewski, A. Rakowski, S. Legocki).

Techniki w terapii manualnej

Terapia manualna jest procesem, nie jednorazową przygodą, dlatego czas trwania,wypracowania i utrwalenia (zaprogramowania) zmian potrzebnym poprawie zdrowia może obejmować kilka wizyt, tak samo jak procesy zaburzeń które często trwają latami powodują już w ostateczności ból. Co nie oznacza że terapia obejmuję tylko czas który pacjent spędza w gabinecie, to jest najmniejsza część pracy – większość to tzw. „zadania domowe” czyli precyzyjne ćwiczenia które pacjent wykonuje w domu by utrwalić terapię.

Terapia manualna może leczyć,rozwiązując przyczynę dolegliwości, lecz gdy doszło do zmian np. zwyrodnieniowych w stawie to raczej będzie terapia łagodzącą ból (wszystko zależy od stopnia degeneracji tkanek). Ból wywołuje łańcuch zdarzeń w całym ciele i jest zjawiskiem wieloukładowej reakcji, która zmierza do odtworzenia utraconej funkcji i działania przeciwbólowego.

Chcąc zadziałać na staw, możemy to zrobić poprzez:

• układ ścięgnisto-mięśniowy
• układ nerwowy,
• układ krwionośny
• układ kostno-szkieletowy (stawowy)
• układ limfatyczny

Odpowiednie techniki manualne mają przywrócić właściwy zakres ruchu, zmniejszyć dolegliwości i polepszyć stan funkcjonalny, czyli zdolność wykonywania czynności. Wyróżniamy następujące techniki:

• mobilizacja
• trakcja
• manipulacja

Techniki terapii manualnej są określane przez częstotliwość i amplitudę.

Przyczyny zablokowań w stawach bywają różne. Najczęściej są to:

• przykurcze mięśniowe
• dyskopatie
• zmiany zwyrodnieniowo wytwórcze – osteofity
• urazy i pourazowa fibroza – zwłóknienie
• wklinowanie tkanek miękkich do stawu
• obrzęk korzenia nerwowego – (somatomotoryczny efekt hamowania wg Bürgera)

Terapia kończy się testem reprodukcji objawów, który może potwierdzić nasza hipotezę wyciągniętą ze wstępnego badania.